Thiền sư Hoàng Bá là một cao tăng nổi tiếng thời nhà Đường. Có một hôm, thiền sư dẫn theo một đệ tử ra ngoài làm việc. Vì trời có mây đen nên ông bảo đồ đệ mang theo 2 cái ô.

Hai thầy trò đi qua một thị trấn nhỏ, cảm thấy đói bụng liền ghé vào một quán nhỏ bên đường, gọi 2 bát canh đậu phụ hành hoa.

Đang ăn canh, thiền sư vô tình nghe được chủ quán nói với một thanh niên: “Nhìn trời này, có vẻ sắp mưa rồi đây, sao lúc cậu đi lại không đem theo ô?”

Người thanh niên nọ cười lớn rồi trả lời: “Mang theo ô vướng víu lắm, trên đời này ai ai cũng đều lương thiện, chỉ cần người khác cầm ô, họ sẽ sẵn sàng cho tôi đi nhờ để tránh mưa, vì thế nên tôi mới không cầm theo.”

Nói xong, anh ta thong thả lên đường.

Thiền sư Hoàng Bá và đệ tử ăn canh xong cũng vội vã lên đường. Không lâu sau, trời đổ mưa, thiền sư và đệ tử vì có sự chuẩn bị từ trước nên không vấn đề gì, cứ thế cầm ô đi.

Một lúc sau, hai người đi qua một căn nhà cỏ, cửa khóa, dưới mái hiên có một thanh niên đang tránh mưa. Anh ta gọi hai thầy trò thiền sư: “Thiền sư, phật pháp nói phổ độ chúng sinh, thiền sư có thể chia sẻ, cho tôi che ô cùng, giúp tôi một đoạn được không?”

Thiền sư nhìn kỹ, đó chính là cậu thanh niên đi ra từ quán ăn bên đường lúc trước. Đệ tử định cầm ô bước lại phía cậu ta, nhưng ông đã nhanh chóng gọi giật lại và nói với cậu thanh niên:

“Chúng tôi đang đi dưới mưa, cậu đang đứng dưới mái hiên, ngoài trời mưa, trong đó tạnh, sao cậu lại cần chúng tôi độ cho cậu?”

Nam thanh niên nghe vậy liền cười lớn và bước ra ngoài mái hiên: “Bây giờ tôi đã ở dưới mưa rồi, thiền sư chắc là có thể phổ độ giúp tôi rồi chứ?”

Thiền sư Hoàng Bá đáp: “Chúng tôi vẫn không thể giúp cậu được, mặc dù chúng ta đều đang ở dưới mưa nhưng chúng tôi không bị ướt là vì những chiếc ô đã độ giúp chúng tôi, cậu bị ướt là vì cậu không mang theo ô. Cậu muốn có ô để giúp thì không thể tìm người mà phải đi tìm ô thôi.”

Nói xong, thiền sư dẫn theo đệ tử tiếp tục đi. Bước đi được vài bước, đệ tử cảm thấy khó hiểu trong lòng liền hỏi thầy: “Sư phụ, người xuất gia làm việc thiện không cần phải tính toán, tại sao hôm nay thầy lại không cho con giúp cậu ta?”

“Con không nhìn thấy sao? Ta đã cho cậu ta sự giúp đỡ lớn nhất.” Thiền sư cười nói. “Mặc dù ta đã từ chối cậu ta song thực ra ta đã dạy cho cậu ta một bài học quan trọng, tất cả chỉ có thể dựa vào chính mình, không thể mong chờ và lợi dụng lòng tốt của người khác.

Đúng là chúng ta cần giúp người vô tư nhưng chúng ta cũng nên bảo vệ sự uy nghiêm của lương thiện.”

Tổng hợp